Kỹ thuật – kỹ xảo diễn tấu khi chơi piano
Trong giảng dạy piano tại Trung tâm Âm Nhạc vấn đề kỹ thuật được hiểu là kỹ thuật diễn tấu. Để có thể hiểu rõ hơn nhằm mục đích có thể giải thích cho các em học sinh, chúng tôi tham khảo thêm những ý nghĩa rộng hơn của thuật ngữ này.
Theo Từ điển Bách khoa Việt Nam, khái niệm kỹ thuật được giải thích như sau:
Kỹ thuật là kinh nghiệm, kỹ năng, các thao tác, các cơ cấu, các máy móc, các hệ thống, các phương pháp và phương tiện quản lý, khai thác, bảo vệ, xử lý vật chất, năng lượng và thông tin, được xây dựng nhằm mục đích sản xuất và phục vụ các nhu cầu trực tiếp của xã hội. Kỹ thuật cần bao hàm tất cả những kỹ năng, kỹ xảo, kinh nghiệm của một dạng hoạt động bất kỳ như kỹ thuật múa, ca hát, viết văn, hội họa, thể dục thể thao và kỹ thuật sản xuất.
Khái niệm về thuật ngữ kỹ thuật trong âm nhạc cũng được một số nhà chuyên môn hiểu theo ba dạng khác nhau, đó là kỹ thuật, kỹ năng và kỹ xảo. Trong biểu diễn âm nhạc nói chung, đàn piano nói riêng, yếu tố kỹ thuật hay nói cụ thể hơn là kỹ thuật diễn tấu có một tầm quan trọng đặc biệt. Để có thể diễn đạt và biểu cảm được những hình tượng âm nhạc do nhạc sĩ sáng tác viết ra, người nghệ sĩ đàn piano cần có những trang bị cần thiết về kỹ thuật. Trong nghệ thuật biểu diễn âm nhạc nói chung, đàn piano nói riêng, kỹ thuật diễn tấu luôn có một vị trí quan trọng. Trong một số phòng hòa nhạc trên thế giới và tại Việt Nam, khán thính giả đã thuộc lòng những tác giả và tác phẩm quen thuộc nhưng vẫn đi nghe hòa nhạc để có thể phát hiện ra một tài năng trẻ trong lĩnh vực piano với sự thể hiện kỹ thuật diễn tấu và cảm xúc âm nhạc mang tính sáng tạo của người nghệ sĩ biểu diễn.
Như vậy, cái đẹp trong âm nhạc vẫn chủ yếu được người nghệ sĩ thể hiện qua cảm xúc âm nhạc và người nghe sẽ phải thốt lên rằng đêm diễn của nghệ sĩ hay và đầy cảm xúc. Ngược lại, nếu qua đêm diễn, họ chỉ khen là người nghệ sĩ đó chơi piano giỏi quá về mặt kỹ thuật thì chưa đủ, vì vậy các yếu tố kỹ thuật cần phục vụ cho cái đẹp trong âm nhạc. Một nghệ sĩ có kỹ thuật chơi đàn tốt chưa chắc đã có thể truyền đạt hết nội dung cũng như cảm xúc mà tác giả muốn gửi gắm đến người nghe thông qua các tác phẩm âm nhạc của mình.
Hướng dẫn chơi kỹ thuật piano cơ bản
Người nghệ sĩ giỏi ngoài việc phải có những kỹ thuật chơi đàn điêu luyện thì cần phải có khả năng diễn tấu tốt. Không những thế, có nhiều người nghệ sĩ còn sáng tạo thêm và làm cho tác phẩm hay hơn, giàu cảm xúc hơn trên cơ sở bản phổ của nhạc sĩ sáng tác. Đấy chính là đỉnh cao của nghệ thuật biểu diễn, là sự thể hiện khả năng diễn tấu tuyệt vời của người nghệ sĩ cũng như làm cho tác phẩm âm nhạc như được sinh ra thêm một lần nữa.
Ngoài thuật ngữ kỹ thuật, khái niệm kỹ năng chính là tiến trình ứng dụng tri thức vào trong thực tiễn học tập biểu diễn đàn piano và tiến trình này đòi hỏi phải có một thời gian tích lũy nhất định để có thể rèn luyện kỹ năng trong thực tiễn và đúc rút thành các bài học mang tính quy luật từ đó giải quyết những khó khăn gặp phải trong thực tế sau đó. Những kỹ năng trong biểu diễn đàn piano có thể được sử dụng trong biểu diễn và phục vụ cho việc dạy học piano, đồng thời cũng có thể có tác động ngược lại đối với sự sử dụng các kỹ năng mới trong tác phẩm của các nhạc sĩ sáng tác âm nhạc.
Trong nghệ thuật biểu diễn nhạc cụ phương Tây nói chung và đàn piano nói riêng, các nghệ sĩ và các nhà sư phạm thường đề cập tới thuật ngữ kỹ xảo khi bàn về những kỹ thuật đạt tới trình độ nhuần nhuyễn nhằm giải quyết các vấn đề mang tính đặc tả trong cả hình tượng và ngôn ngữ âm nhạc và trong những cách giải quyết kỹ thuật đặc biệt.
Kỹ xảo thường được đề cập khi người nghệ sĩ biểu diễn đạt được mức độ thành thục. Hiện nay, có nhiều nghệ sĩ ngoài việc thể hiện các kỹ thuật trong các tác phẩm âm nhạc, họ còn chơi ngẫu hứng, biến tấu và biểu diễn theo nhiều cách khác nhau. Để làm được điều đó, người nghệ sĩ phải đạt được đến mức kỹ xảo.
